Page 134 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

sıcaklık önerilen aralığın üzerindeyse paket içerisinde bölgesel aşırı ısınma nedeniyle
indikatör beklenenden daha önce renk değiştirecektir. Oysa yeterli nem olmaksızın
yüksek sıcaklıkta mikrobiyal ölüm çok daha yavaş olacaktır. Kimyasal indikatörlerin
sağlayacağı bilginin değeri indikatörün sınıfına, sayısına ve sterilizatör içindeki yerine
bağlıdır. Bu indikatörler işlem validasyonu sırasında tespit edilen ve sterilizatörün
tamamını temsil edebilecek özellikteki bölgelere yerleştirilmelidir.
Bir kimyasal indikatörde çevrim sonrasında gerekli renk değişimi olmadıysa asla bu
durum indikatörün çalışmadığı şeklinde yorumlanmamalı, mutlaka sterilizasyon
sürecinde hata olarak değerlendirilmeli ve süreç aşağıdaki muhtemel problemler
açısından tekrar gözden geçirilmelidir:
• Sterilizatörün belirlenmiş değerlere ulaşmasını engelleyen bir arızası var mı?
• Paketleme malzemesinde bir değişiklik var mı?

• Paket içindeki malzeme miktarında değişiklik var mı?
• Sterilizatörün rutin bakım ve kalibrasyonu uygun şekilde ve zamanında yapıldı mı?
• Doğru sterilizasyon programı kullanıldı mı?
• Kimyasal indikatör üretici firmanın önerisine göre kullanıldı mı?
• Sterilizatörün çevrimini etkileyebilecek harici bir problem var mı? (Buhar basıncı, akım
hızı ve içerdiği yoğunlaşmamış gazlar gibi.)
Kimyasal indikatörlerin sınıflandırılması
Kimyasal indikatörler ISO-11140 standartlarına göre 6 kategoride incelenir:

Tip I İşlem indikatörleri: işleme girmiş ve girmemiş ürünleri birbirinden ayırt etmek
için kullanılır ve paketin dış kısmına uygulanır (Maruziyet bantları-İndikatörlü etiketler).
Sterilizasyon etkinliği hakkında bilgi vermezler.
Tip II Spesifik testlerde kullanılan indikatörler: Bowie-Dick test ile ilgili spesifik testleri
tanımlar

Tip III Tek değişkenli indikatörler: Sterilizasyon sürecinin sıcaklık ya da zaman gibi tek
parametresini monitörize eden indikatörlerdir.
Tip IV Çok değişkenli indikatörler: Sıcaklık/süre, süre/buhar kalitesi, süre/buhar kalitesi/
sıcaklık gibi birden fazla parametreyi monitörize edebilen ve sıcaklıktaki 2°C’lik düşüşü
ve test edilen parametredeki %0-25 farklılığı gösterebilen indikatörlerdir.
Tip V Entegratörler: Çok parametreli indikatörlere göre daha dar aralığı monitörize eder.
Sıcaklıktaki 1ºC’lik düşüşü ve test edilen parametredeki %0-15 farklılığı gösterebilir. Renk
değişimli ya da ilerlemeli şerit şeklinde kullanılabilir. Entegratörün renk değiştirebilmesi
ya da ilerleyebilmesi için çember içinde belli D ve Z değerlerine ulaşılması için gerekli
tüm fiziksel koşullar oluşmalıdır. Bu değerler ISO 11140-1’e göre biyolojik indikatör
için ISO 11138’de istenen performans gerekliliklerine eşdeğer ya da daha üstün olmak
zorundadır. Bununla birlikte, biyolojik indikatörün yerini alamaz.

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
133