Page 40 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

temizliğin etkinliğinde etkinliğini belirleyen en önemli faktörlerden birisidir. Temizlik
personelinin doğrudan gözetimi, eğitimi ve temizlik sonrası denetimi, hastanede
çevresel yüzeylerde kolonize olan mikroorganzimaların azalmasını sağlar. Sürekli
eğitim, öğretim ve sürekli kanıta dayalı yeniden değerlendirme, personel yönetiminin
önemli bir parçası olarak gereklidir. Temizlik personelinin farklı seviyeler ve yeterlik
düzeylerine göre eğitilmesi gerekir.

Hastanelerde sık temas edilen yüzeylerin uygun bir şekilde temizlenmesi ve
dezenfekte edilmesini sağlamak amacıyla temizlik ve dezenfeksiyon uygulamasının
ölçülmesi ve izlenmesi önerilmektedir. Temizlik-dezenfeksiyon işleminin etkiliğini
ölçmek/değerlendirmek için görsel değerlendirme, floresan jel ile ATP ölçümü veya
mikrobiyolojik örnekleme yöntemleri kullanılabilir.
Görsel değerlendirme temizlik uygulamasında temel hataları yakalayabilir ancak
görsel olarak temiz görünen bir yüzey mikrobiyolojik kültür yöntemeleriye
değerlendirildiğinde yüzeyde çok sayıda mikroroganizma saptanabilir. Bu uyumsuzluk
birçok çalışmada gösterilmiştir. Hazırlanmış bir liste ile nelerin kontrol edileceği
belirlenir ve kontrol bu liste ile yapılır. Genel temizlik uyumunun iyileştirilmesi hastane
patojenlerinin kolonizasyonunun prevalansını azaltır. Bu amaçla yeni teknolojiler ile
temizliğin kontrolü temizliğe uyumu artırarak yarar sağlar. Flöresan jelli kontrolde
temizlik öncesinde temizlik personelinin bilgisi olmaksızın yüzeyler floresanlı jelle
işaretlenir, temizlik sonrası UV ışık tutularak floresan verip vermediği değerlendirilir.
İşaretli alanda hiç ışıma olmaması “iyi bir temizlik uygulaması” olarak kaydedilir.
Temizlik etkinliğinin kantitatif kontrolü: Mikrobiyolojik veya kimyasal yöntemler görsel
değerlendirmeye göre daha objektif veri sağlayabilir. Bu yöntemler; temizliğin etkinliğini
ölçebilmek, temizlik süreçlerinde yapılan hataları belirleyebilmek, temizlik personelinin
eğitim kalitesini arttırabilmek, temizlik personelini denetleyebilmek ve sonuçta temizlik
ve dezenfeksiyon işlemlerinin daha etkili yapılmasını sağlayabilmek amacıyla kullanılır.
Mikrobiyolojik kontrol: Hastanede çevresel yüzeyden bakteriyolojik kültür alınarak
1 cm alanda üreyen aerobik koloni sayısı belirlenir. Mikrobiyoloji laboratuvarında
2
yapılması gerekir, zaman alıcı ve pahalıdır. Hastanelerde kritik yüzeylerde (ellerin
sık temas ettiği yüzeyler) temizlik/dezenfeksiyon işleminin sonrasında zeminde
üreyen bakteri sayının en fazla ne kadar olması gerektiği konusunda bir standart
bulunmamaktadır. Ancak birçok çalışmada kullanılan kritere göre; kritik yüzeylerde
cm ’de en fazla 2.5-5 aerobik koloni bulunması; MRSA, VRE, C. difficile gibi spesifik
2
patojenler için ise cm ’de en fazla 1 (bir) bakteri bulunması kabul edilebilir sınır olarak
2
değerlendirilmektedir. Bu sınır-değerler çeşitli hastane çalışmalarında kirliliği sistematik
olarak ölçmek için kullanılmış, ancak temizliğin rutin izlemesi için henüz valide
edilmemiştir. Bu değerler gıda sektöründen uyarlanmıştır.
ATP biyolüminesans yöntemi: Bu yöntemde sınır-değerler, luminometrenin marka ve
modeline ve değerlendirilecek ortama bağlı olarak değişir. Sınırdeğer 10-100 cm sağlık
2
bakım yüzeyleri için 25 ila 500 (RLU) aralığındadır. Baz sistemler çok düşük mikrobiyal
sayıları (<10 KOB / cm ) tespit etmek için yeterince duyarlı değildir. Farklı ATP üreticileri
2
farklı sınırdeğerler kullanabilir. Kullanım öncesinde mutlaka ATP üreticisinin kullanım

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
39