Page 43 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

II-3. ENDOSKOPLARIN DEKONTAMİNASYONU
Endoskopi: İç organların ve vücut boşluklarının teşhis ve/veya tedavi için
görüntülenmesidir. Bu amaçla kullanılan tıbbi cihazların genel adı endoskop’tur.
Endoskopların temel amacı görmek ve göstermektir. Endoskoplar kullanıldıkları
bölgeye ve özelliklerine göre farklı isimler alırlar.
Endoskopların sınıflandırılması
Endoskoplar, hastaya giren kısmının (distal kısımlarının) özelliklerine göre sınıflandırılır.

Bükülebilir endoskoplar: Halojen veya ksenon ışığı, kaynaktan 8-15 µm çapında
fiberler aracılığıyla cihaz boyunca iletilir.
Bunlar bir veya birden fazla lümenden oluşan, lümen boyunca dizilmiş fiber optik cam
demetleri, minik mercek, lens, ayna, sarmal ve yaylar, distal ucun hareketini sağlayan
kablolar ve geçirgen olmayan bir kaplamadan yapılmış karmaşık cihazlardır.

Ayrıca kontrol gövdesi, aydınlatma sistemi, optik bölümü, mekanik kısım, çalışma
ve irrigasyon kanallarından oluşur. Kontrol gövdesinde endoskopun aydınlatma
bağlantıları, çalışma kanal girişleri ve optik gövde bulunur.
Bükülemez endoskoplar (teleskoplar): İnce metal bir tüpe yerleştirilmiş minik
merceklerden ve cam çubuklardan oluşur. Bu tüp, fiberglas iplikçiklerle ve başka
bir metal tüp ile çevrilmiştir. Sistem bir uçta gözlem için mercek, diğer uçta objektif
camıyla kapatılmıştır. Lensler oldukça hassastır ve hasarlara toleransı azdır. Fiberler
küçük darbelerde kırılabilir. Işık fiberleri aşırı kırılma, zorlama sonucu zarar görebilirler.
Yarı bükülebilir endoskoplar: Rijit skopların tam olarak ulaşamadıkları bölgelerde
görüntü alabilmek için hareketli uca sahip, sert görünümlü esnek metalli teleskoplardır.
Endoskopik işlemlerin zaman zaman eksojen ve endojen enfeksiyonlara neden oldukları
bildirilmiştir. Bu nedenle; endoskopların yeniden kullanıma hazırlanmasında uygun
temizlik, dezenfeksiyon ve/veya sterilizasyon kurallarına uyma, hastanın güvenliği ve
işlemlerin başarısı için gereklidir.
Isıya duyarlı, kompleks yapılı ve pahalı olan endoskoplar için dekontaminasyon
işlemlerinin, tıbbi cihazlara zarar vermeden, aynı zamanda da hasta sağlığını tehdit
etmeden yapılması önemlidir.
Yeniden kullanıma hazırlamada uygulanacak yöntemlerin endoskopik işlemlerin risk
durumuna ve endoskopların tipine ve cinsine göre belirlenmesi gerekmektedir.
Risk açısından endoskopik uygulamalar yüksek ve orta derecede riskli olarak kategorize
edilebilir.
Yüksek riskli; derinin delindiği ve steril boşluklara girilen işlemlerdir (artroskop,
laparoskop vb). Bu işlemlerde kullanılan endoskoplar kritik malzeme sınıfında yer alır.

Orta derece riskli; sağlam müköz membranları ilgilendiren işlemlerdir (kolonoskop,
gastroskop vb.). Bu işlemlerde kullanılan endoskoplar yarı kritik malzeme sınıfında yer
alır.

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
42