Page 29 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

atılmadan önce nötralizasyon gerekir, yürürlükteki tehlikeli kimyasal atık bertarafı ile
ilgili yönetmelikler ve öneriler doğrultusunda imha edilmelidir.
Klor ve klor bileşikleri

Klor ve klor bileşikleri yüksek derecede oksitleyici özelliğe sahip olup farklı yapılarına
rağmen benzer kimyasal reaksiyonlar gösterirler. Hızlı etkili, düşük maliyetli, geniş
spektrumlu antimikrobiyal aktiviteye (bakteri sporları dahil) sahip ve toksik kalıntı
bırakmayan dezenfektanlardır. Ancak tahriş edici ve korozif etkilidirler.

En önemli klor kaynakları klor gazı ve hipokloritlerdir. İçeriğinde % 5.25 (50.000 ppm)
sodyum hipoklorit (NaOCl) bulunan çamaşır suyu en yaygın kullanılan klor kaynağıdır.
Diğer klor bileşikleri ise kloraminler, sodyum-dikloro-izosiyanüratlar (klor tableti) ve
klordioksittir. Sodyum dikloroizosiyanürat (NaDCC) hipoklorite göre daha etkili ve
daha dayanıklıdır. Sodyum dikloroizosiyanürat suda çözünebilen toz, granül ve tablet
şekillerinde kullanıma sunulmaktadır. Hipokloritlere göre toksisitesi ve tahriş edici
özelliği daha azdır.
Etkinlik: Hücre içi enzimatik reaksiyonların inhibisyonu, proteinlerin denatürasyonu
ve nükleik asitlerin inaktivasyonu ile mikroorganizmaları öldürür. Yoğunluk ve temas
süresine göre etkinlikleri değişir ve yüksek, orta veya düşük düzeyde dezenfeksiyon
sağlarlar. Etkinlik pH ile ters orantılıdır, pH düştükçe etki artar.
Uygulama: Hipoklorit temas ve inhalasyon maruziyeti deri, göz ve akciğerlerin
mukozalarında irritasyona neden olabilir. Hipoklorit kullanılan alanlar iyi havalandırılmalı,
uygun KKE kullanılmalıdır.
Klorun stabilitesini bozan faktörler;

• Ağır metal iyonları (demir, bakır)
• Katyonik deterjanlar
• Çözelti pH’ının artışı
• Çözelti sıcaklığındaki değişimler
• Biyofilm varlığı

• Protein gibi organik maddenin varlığı (özellikle düşük konsantrasyonlarda)
• UV ışın ve güneş ışığı
Hipokloritin buharlaşması, mevcut klor konsantrasyonunun önemli ölçüde azalmasına
neden olur. Hipoklorit çözeltilerinin musluk suyu ile her gün taze olarak hazırlanması ve
bozulmasını önlemek için opak ve ağzı kapalı kaplarda tutulması önemlidir. Kirlendikçe
yeni solüsyon hazırlanmalıdır. Hipokloritler yüzey dezenfeksiyonunda, hidroterapi
tanklarının, hemodiyaliz makineleri ve su sistemlerinin dezenfeksiyonunda kullanım
için uygundur.
Tüm dezenfektanlarda olduğu gibi temas süresi önemlidir. Çamaşır suları çoğunlukla
1/100 oranında sulandırılarak (500 ppm) genel dezenfektan olarak kullanılır. Kan, serum

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
28