Page 33 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

tıbbi cihazların montaj materyalini bozabilir.
Etkinlik: Mikrobisidal etki proteinlerin denatürasyonuna bağlıdır. Bakteri, mantar, zarflı
virüs ve mikobakterilere etkilidir. Zarfsız virüslere etkisi yoktur. Sporisidal değildir.

Uygulama: El hijyeni ve cilt antisepsisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Tespit
edici özellikleri nedeni ile iyi temizlik yapılmadan kullanılmaları durumunda organik
kirleri tespit eder. Hızla buharlaştığından tıbbi cihazlar alkol içine 10 dakika süreyle
batırarak etkin bir dezenfeksiyon sağlanabilir. Endoskop hazırlama işlemlerinden sonra
iç kısımlarda nem kalmaması için kanallardan alkol geçirme işlemi etkin bir kurutma
yöntemi olarak kullanılmaktadır
Dörtlü (kuaterner) amonyum bileşikleri

Dörtlü amonyum bileşikleri yaygın kullanılan düşük düzey dezenfektanlardır. Azot
atomuna bağlı dört alkil veya heterosiklik zincir taşıyan amonyum bileşikleridir. Alkil
dimetil benzil amonyum klorit, alkil didesil dimetil amonyum klorit, dialkil dimetil
amonyum klorit hastanelerde kullanılan bazı kuaterner amonyum türevleridir.

Dezenfektan etkinin yanısıra temizleyici etkisi de olması nedeniyle dörtlü amonyum
bileşikleri yer yüzey dezenfeksiyonunda tercih edilen ürünlerdir. Su sertliğinden olumsuz
etkilenirler; ayrıca pamuk ve selüloz tarafından absorbe edildiklerinden pamuklu bez ve
kağıt ile silme şeklinde uygulamada etkinlikleri azalır. Anyonik deterjanlar ve sabun ile
geçimsizdirler. Çift zincirli ya da dialkil kuaterner olarak adlandırılan yeni (dördüncü kuşak)
dörtlü amonyum bileşikleri su sertliğinden ve anyonik kalıntılardan daha az etkilenirler.
Özellikle gram negatif bakteriler dörtlü amonyum bileşiklerine kolayca direnç
kazanabilirler. Bekletilen dezenfektan çözeltiler içinde canlılıklarını sürdürebilmekte
hatta çoğalabilmektedir. Kontamine dörtlü amonyum bileşiklerinden kaynaklanan
hastane enfeksiyonu olguları bildirilmiştir.
Dörtlü amonyum bileşiklerinin materyal uyumu oldukça iyidir. Plastik, cam, metal,
ahşap yüzeylerde güvenle kullanılabilirler.
Etkinlik: Etki mekanizması hücre membranı hasarı, protein denatürasyonu ve enzim
inaktivasyonuna bağlıdır. Hastane dezenfektanı olarak tanımlanır. Sporlara ve zarfsız
virüslere etkili değildir. Tüberküloz basiline etkileri zayıftır. Zarflı virüs, bakteri ve
mantarlara etkilidir.
Uygulama: Kapı, duvar, zemin, mobilya vb. kritik olmayan yüzeylerin dezenfeksiyonu
amacıyla kullanılır. Kritik olmayan tıbbi cihazların (tansiyon aleti manşonu, steteskop,
cilt termometresi) dezenfeksiyonunda kullanılmaya uygundur.
Polimerik guanidin (Polihekzametilen biguanid)
Sınırlı sayıda yapılan çalışmalarla birçok mikroorganizmaya etkili olduğu saptanmış
guanidin türevi bileşiktir. Bacillus subtilis sporlarına karşı çok düşük konsantrasyonlarda
sporisidal etkilidir. Toksik etkisi bildirilmemiştir. Hem dezenfektan ve hem de antiseptik
olarak kullanılmaktadır.

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
32