Page 65 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

bakteri sporlarına, mikobakterilere, mantarlara ve virüslere zayıf aktivite gösterir.
• Deriye afinitesi nedeni ile uzun süreli ancak giderek azalan etkinlik görülür.
• Cerrahi el antisepsisinde tek bir yıkama ile yeterli etkinliği sağlayamadığı görülmüştür.
Yan etki ve dikkat edilecek noktalar

• Tekrarlayan kullanımda kümülatif etkisi ile bakteri sayısını azaltır. Ancak uzun süre,
tekrarlayan kullanım sonrası deri yolu ile absorpsiyon sonucu kanda ölçülebilir
seviyelere gelir ve yenidoğanlarda buna bağlı nörotoksisite rapor edilmiştir.
• Toksik etkileri nedeni ile tüm dünyada kısıtlı kullanılan bir ajandır.
• Yanık ve hassas ciltlerin antisepsisinde kullanılmamalıdır.
İyot ve iyodoforlar

• Doğal iyot elementi yaklaşık olarak 150 yıldan beri enfeksiyonların önlenmesinde ve
yara tedavisinde kullanılmaktadır.
• İyot cilt rengi değişikliği ve irritasyon yapması nedeni ile yerini iyodoforlara bırakmıştır.

• İyodoforlar bir polimer taşıyıcı ile iyot elementi veya üçlü iyottan oluşur. Aktivitesini
serbest iyot miktarı belirler. Tipik olarak %10 povidon iyot, %1 iyot içerir.
• Önceleri perioperatif alanda deri antiseptiği olarak kullanılan iyodoforlar iyi tolere
edildikleri ve direnç gelişimi bildirilmediği için günümüzde el ve deri antisepsisinde,
operasyon öncesi ve sonrasında cerrahi yara ve deri enfeksiyonlarının tedavisinde
yaygın olarak kullanılmaktadır.
• İyodoforun etkisi el yıkamadan sonra 30-60 dakika süreyle devam eder.
• Göz cerrahisinde ameliyat öncesi %5 povidon iyot konjunktiva antisepsisinde
kullanılmaktadır.
• Povidon iyotun alkolle kombinasyonları etkinlik açısından klorheksidin alkol
kombinasyonuna eşdeğer bulunmuştur.
Antimikrobiyal etki
• Geniş etki spekturumuna sahiptir. İyot hücre duvarına hızla penetre olup aminoasit ve
doymamış yağ asitleri ile kompleks oluşturup protein sentezini ve hücre membranını
bozar.
• İyodoforların etkinliği ayrıca ısı, pH, temas süresi ve ortamdaki organik ve inorganik
maddelerin varlığından etkilenir.
• Kan ve balgam gibi organik madde varlığında aktiviteleri son derece azalır.
• İyodofordaki serbest iyot konsantrasyonu arttıkça etkinlik artar ancak cilt irritasyonu
da artar.
• Sporlara karşı etkinliği vardır ancak uzun temas süresi gerekir (Ciltte en az 15 dakika
ıslak durması gerekir)

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
64