Page 67 - DAS_Rehberi

Bölüm
9

46 Dezenfeksiyon Antisepsi Sterilizasyon Rehberi

Alkali Deterjanlar
Bunlar; hidroksitler (NaOH, KOH), amonyak (NH ), soda/di-sodyum karbonat
3
(Na CO ) fosfat ve silikatlardır. Alkalen deterjanlar, pH nötr veya yüzey aktif madde
2 3
bazlı deterjanlara göre, cerrahi tıbbi cihazlar için daha etkili temizlik maddeleridir.
Genellikle yıkama makinelerinde ana yıkama solüsyonu olarak kullanılır. Paslanmaz
çelikten yapılmış cerrahi tıbbi cihazların temizliği için uygundurlar. Alüminyum,
çinko ve başka bazı demir dışı metaller, kauçuk ve lateks ile reaksiyona girebilirler.
Suyun sert olduğu koşullarda en etkili deterjandır. Bazı alkalen solüsyonlar (örn: fos-
fatlar) su veya kirde bulunan ve suya sertlik veren iyonları (Ca + ve Mg +) bağlaya-
2 2
bilir. Suyla alkalik reaksiyona girerler. Sürfaktanların etkinliğini artırırlar. Yağ ve pro-
tein içeren organik maddeleri en iyi temizleyen deterjan grubudur. Kuvvetli korozif
etkileri vardır, metallere korozif etkili olabilirler. Enzimleri destabilize ederler. Kolay
durulanmazlar.
Alkalitesi yüksek olan deterjan kullanımında, tıbbi cihazların korunması için
nötralizan ürünlerle durulama gerekir. Hafif alkali (pH aralığı: 8,0 - 10,8) olanlarda
durulamada nötralizasyon gerekmez. Elle ve mekanik yıkama için hafif alkalen bir
deterjan (pH aralığı: 8,0 - 10,8) tercih edilir.

Enzimatik Solüsyonlar
Enzimatik solüsyonlar pH nötr ya da hafif alkali olan solüsyonlara bir veya bir-
den fazla enzim ve sürfaktan ilavesi ile elde edilirler. Tıbbi cihazların yıkanmasında
kullanılan yardımcı ürünlerdir. Büyük organik molekülleri parçalayarak uzaklaşma-
larını kolaylaştırırlar. Aşırı kirli, lümenli tıbbi cihazların temizliğinde etkilidirler. En-
zimler protein yapısında olup; biyolojik yük ve organik kalıntıları parçalamada kata-
lizör rolü oynarlar. Proteazlar kan, mukus, dışkı ve albümini; lipazlar yağları; amilaz
nişastayı (karbonhidratları); Selülaz lif ve biyofilmi parçalar.
Enzim içeren nötr pH’ı deterjan solüsyonlarının materyal uyumları iyidir. Tüm
yıkama uygulamalarında, özellikle fleksibl endoskoplar olmak üzere hassas tıbbi
cihazların temizliğinde kullanılabilecek en iyi seçenektir. Enzimatik solüsyonlarda
sıcaklık önemlidir. 45°C üzerinde genellikle etkisizdirler. 40°C altında ise aktive ol-
mayabilir.
Enzimler germisidler ile inaktive olabilir. Kir molekülleri zamanla enzim akti-
vitesini azaltacağından temizleme gücü de azalır. Enzimatik solüsyonlar, bakteri
üremesine uygun çözeltilerdir. Gözle görülen herhangi bir kirlenme olduğunda he-
men, aksi takdirde her gün değiştirilmeli ve günlük olarak yeniden hazırlanmalıdır.
Kullanım süresini uzatmak amacıyla dezenfektan katkılı olsa da, asla dezenfeksiyon
amaçlı kullanılmazlar. Enzimatik çözeltilerle çalışırken kauçuk veya nitril eldivenler
önerilmektedir. Enzimatik temizleyiciler lateks eldivenleri bozar.