Page 66 - DAS-Rehber-2019-edit.indd

• Gram pozitif ve negatif mikroorganizmalar üzerine bakterisidal etkinlikleri vardır.
• Mikobakterilere, mantarlara ve virüslere karşı alkollerden daha düşük aktivite gösterirler.
Yan etki ve dikkat edilecek noktalar

• Antiseptik iyot solüsyonları, yüzey temizlik ve dezenfeksiyonunda kullanılmaz.
• İyodoforlar, iyoda göre daha az cilt irritasyonu yaparlar, ancak diğer antiseptikler ile
karşılaştırıldığında en sık irritasyon yapan ajanlardır.

• Ciltten ve mukozalardan absorbe olabilir. Yenidoğan ve prematürelerde hipotiroidi
açısından dikkatli olunmalıdır.
• Üretim veya uygunsuz saklama sırasında gram negatif basiller ile kontamine olarak
enfeksiyonlara, salgınlara ve yalancı salgınlara neden olabilirler.
• Silikon tüp yapısına zararları vardır. Bu nedenle iyot ve iyot bazlı antiseptikler silikon
kutularda kullanılmamalı ve saklanmamalıdır.

Triklosan
• Bir fenol türevidir.
• Alkali ve asit ortamda çözüldüğünde oldukça stabildir.
• Antiseptik sabunlar içindeki konsantrasyonu %1’dir.
Antimikrobiyal Etki
• Yüksek konsantrasyonda bakterisidal, düşük konsantrasyonlarda bakteriyostatik etkilidirler.
• Gram pozitif bakteriler üzerine gram negatiflerden daha etkilidirler.
• Bakteri sporları, mikobakteriler ve zarfsız virüslere karşı düşük aktivite gösterirler.
• Dermatofitler dahil mantarlar üzerine etkilidirler.
Yan etki ve dikkat edilecek noktalar
• El antisepsisinde % 0.3-2'lik solüsyonları kullanılmaktadır. %2 ve altındaki
konsantrasyonlarda iyi tolere edilir ve deride ciddi yan etkileri görülmez.
• Derideki organik materyal ile inaktive olur.
• Uzun süreli triklosana maruz kalan Pseudomonas aeruginosa suşlarında siprofloksasin
dahil çoklu ilaç direnci geliştiği gösterilmiştir.
• Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) hayvanlarda yapılan çalışmalarda hormonal
bozukluk, kardiyovasküler yan etkiler ve mikrobiyota üzerine olan etkileri nedeniyle
tekrar değerlendirinceye kadar diş macunu hariç, antiseptik olarak ve antimikrobik
sabunlarda kullanılmasını yasaklamıştır.

Dörtlü amonyum bileşikleri
• Bir azot atomuna dört alkil grubunun bağlanması ile oluşur.
• Bu gruptan antiseptik olarak en fazla kullanılmış olan ajan alkil benzalkonyum klorid’tir.
Diğer üyeler setrimid, benzetonyum klorid ve setilpridiyum klorid’tir.

Sterilizasyon Dezenfeksiyon Rehberi, 2019
65