Page 174 - DAS_Rehberi

Bölüm
21

Antiseptikler 153

Kurşun yaralanması, hayvan ısırığı ve kesici delici alet yaralanması gibi akut ya-
ralanmalarda antiseptikler içerisinde ilk tercihtir. Kronik yaralarda ve yanıkta ise
fibroblast, keratinositler üzerinde sitotoksik etkisi ve yara re-epitelizasyonunda ge-
cikme oluşturması nedeniyle iyileşmeyi geciktirebilir. Konjunktiva antisepsisinde
ameliyat öncesinde %5 povidon iyot kullanılır. Vaginal kullanıma da uygundur. An-
cak uzun süreli kullanımında dikkatli olunmalıdır.

Antimikrobiyal Etki
• İyot hücre duvarına hızla penetre olarak, aminoasit ve doymamış yağ asitleri ile
kompleks oluşturmak suretiyle protein sentezini ve hücre membran yapısını bo-
zar. Geniş etki spektrumuna sahiptir.
• Gram pozitif ve Gram negatif mikroorganizmalar üzerinde bakterisidal etkilidir.
• Sporlara karşı etkinliği vardır ancak uzun temas süresi gereklidir (ciltte en az 15
dakika ıslak kalması gerekir).
• Mikobakterilere, mantarlara ve virüslere karşı alkollere göre daha düşük aktivite
gösterir.
• Biyofilme penetre olabilme özelliği vardır.
• Antibakteriyel etkisi el yıkamadan sonra 30-60 dakika süreyle devam eder.

Yan Etkiler ve Dikkat Edilecek Noktalar

• İyodoforların diğer antiseptiklere göre cilt irritasyon riski daha fazladır.
• Ciltten ve mukozalardan absorbe olabilirler, yenidoğanlarda tiroid fonksiyon bo-
zukluğuna neden olabilir.
• Cilt yanığı riski ve alkol içermesi nedeniyle yedi yaş altındaki çocuklarda geniş
cilt yüzeyi uygulamalarında dikkatli kullanılmalıdır. Geniş yanıklarda kullanıldı-
ğında tiroid fonksiyon bozukluğuna neden olabilir.
• Uçucu özellikte olması nedeniyle, etkinliğinin korunması için kapalı kaplarda
saklanmalı ve ışıktan korunmalıdır.
• Üretim veya uygunsuz saklama sırasında Gram negatif basillerle kontamine ola-
rak enfeksiyonlara, salgınlara veya yalancı salgınlara neden olabilirler.
• Silikon tüp yapısına zarar verdiği için, iyot ve iyot bazlı antiseptikler silikon kutu-
larda kullanılmamalı ve saklanmamalıdır.

Klorheksidin Glukonat
Divalan, katyonik ve biguanid yapıdadır. Bakterilerde ve mantarlarda sitoplazma
membranını tahrip eder. Aktivitesi pH’ya bağlıdır, pH 5,5-7,0 arasında optimal akti-
vite gösterir. Anyonik veya organik madde varlığında etkisi azalır.
Kullanım amacı ve endikasyonuna göre %0,02-4 konsantrasyonda kullanılır.
Alkollerle kıyaslandığında antibakteriyel etkinliği daha yavaş başlar ancak kalıcı-
lığı daha uzundur. Etkinliği 48 saat kadar sürer.