Page 172 - DAS_Rehberi

Bölüm
21

Antiseptikler

151

Canlı doku üzerindeki (özellikle patojen) mikroorganizmaların öldürülmesi veya
üremelerinin engellenmesidir. Kullanılan yönteme ve antiseptiğe göre doku içinde
de bir miktar etkinlik sağlanır. Günümüzde en sık kullanılan antiseptikler; alkoller,
klorheksidin, hekzaklorofen, iyot, iyodoforlar, dörtlü amonyum bileşikleri, hipok-
loröz asit, triklosan ve oktenidin dihidroklorürdür. İyi bir antiseptik, mikroorganiz-
maları etkili bir şekilde öldüren veya büyümelerini engelleyen maddelerdir.

Etkin Bir Antiseptikte Bulunması Gereken Temel
Özellikler

• Geniş spektrumlu etkiye sahip olmalıdır.
• Kısa sürede etkisini göstermelidir.
• Raf ömrü boyunca etkinliğini koruyabilmelidir.
• Kullanıma hazır olmalıdır.
• Cilt veya mukozada tahrişe veya hasara neden olmamalıdır.
• Alerjik yapıda olmamalı, dermatolojik testlerle etkinliği kanıtlanmalıdır.
• Toksik, karsinojen ya da mutajen olmamalıdır.
• Cilt yüzeyinde uzun süre kalıcı etkiye sahip olmalıdır.
• Rahatsız edici kokuya sahip olmamalıdır.
• Cilde yapışkanlık hissi vermemelidir, gerektiğinde kolayca yıkanabilir olmalıdır.
• Maliyeti uygun olmalıdır.

Alkoller
Sağlık hizmetlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Cilt üzerindeki mikroorga-
nizma sayısını en hızlı azaltan antiseptiktir. Hızlı aktivite gösterir, ancak kalıcı etkisi
yoktur. Cilt antisepsisi için 30 saniye beklenmelidir.
Antimikrobiyal etkisini protein denatürasyonu ve lipit tabakayı parçalayarak gös-
terir. Protein denatürasyonu için su gereklidir. Bu nedenle yüksek konsantrasyon-
larda (Örn: %96) antimikrobiyal etkinlik azalır. Etkinlik kullanılan konsantrasyona,
kombinasyona, süreye, ortamdaki protein miktarına, ısıya ve kirliliğe bağlı olarak
değişir. Antiseptik olarak etanol, izopropanol ve n-propanolden biri veya kombinas-