Page 117 - DAS_Rehberi

Bölüm
12

96 Dezenfeksiyon Antisepsi Sterilizasyon Rehberi

Düşük Sıcaklıkta Sterilizasyon Yöntemleri

Sıcaklığa dayanıklı olmayan plastik, elektronik komponentleri olan yeni tıbbi ci-
hazlar kullanıma girmiş ve bunların kullanımı giderek yaygınlaşmıştır. Bu gelişmeye
bağlı olarak sıcaklığa dayanıklı olmayan malzemelerin sterilizasyonu için düşük sı-
caklıkta sterilizasyon sağlayan yöntemlere gereksinim doğmuştur. Sterilizasyon uy-
gulamalarını standardize eden tüm yayınlarda; buhar ile sterilizasyona uygun olan
malzemelerin bir başka yöntemle sterilizasyonu önerilmemektedir.

Etilen Oksit (EO) ile Sterilizasyon

EO Sterilizasyonu birçok tıbbi malzeme ile uyumlu olup, sıcaklığa duyarlı malze-
meler için tercih edilen en eski yöntemdir. Bu yöntemde germisidal etki, hedef olan
mikroorganizmanın nükleik asitlerinin ve proteinlerinin alkilasyonuna bağlıdır.
• EO yanıcı, patlayıcı, toksik, kanserojen, allerjen bir gazdır. Kullanılması sırasında
çalışanların gaz ile karşılaşmalarını ve gazın çevreye yayılmasını önleyecek özel
önlemler alınması gereklidir.
• EO sterilizatörü bağımsız havalandırma sistemi olan ayrı bir odada bulunmalıdır.
• Bu odanın kapısında uyarıcı işaretlerin bulunması ve odaya sadece EO gazının
zararlı etkileri konusunda eğitim almış görevlilerin girmesi, gaz kaçağı durumun-
da koruyucu önlemlerin alınması gerekir.
• EO sterilizasyon odasındaki basınç çevre alanlardan daha düşük olmalıdır. Ba-
sınç farkı, sesli ve görüntülü uyarı sistemi ile sürekli monitorize edilmelidir.
• EO sterilizasyonu için saf EO gaz kartuşları kullanılmaktadır. EO kartuşu sterili-
zatörün içindeki özel bölmeye yerleştirilir. Cihazın kapısı kapatılıp işlem başlatıl-
dığında, hazırlık aşamalarından sonra kartuş açılarak kabin içine EO gazı salınır.
Negatif basınçta çalışan bu sistemlerde, zararlı EO gazının kabin dışına sızması
riski en aza indirilmiş olur.
• Sterilizasyon işlemi sonunda kabin içindeki EO gazı ya özel yöntemlerle nötralize
edilerek zararsız hale getirilir ya da paslanmaz çelik boru ile binanın çatısından
veya yakınında daha yüksek bir bina varsa bu binanın en yüksek noktasından 7,5
metre yükseklikten atmosfere salınır.
• EO konsantrasyonunun 300-1200 mg/L arasında, nemin %40-60 ve sıcaklık aralı-
ğının 37-55°C arasında olması gerekmektedir.
• EO gazı kolayca penetre olduğu için steril malzemeler üzerindeki gaz artıklarını
uzaklaştırmak amacı ile sterilizasyon sonunda havalandırmaya ihtiyaç vardır.
• İmplantlar, solunum yolunda kullanılacak cihazlar, emici özelliği fazla olan pa-
muklu malzemeler (tekstiller) için uygun değildir. Gerekli validasyonu yapılmış,
döngü sırasında eto konsantrasyonu anlık takip edilebilen endüstriyel steriliza-
torlerde tekstil steril edilebilir.
• Çalışma alanlarında 8 saatlik çalışma süresi içinde maruziyet limiti 1 ppm’dir.
• OSHA standardına göre kısa süreli (15 dakikadan kısa süre) maruziyet sınırı 5
ppm’dir.
• Koku ile hissedilebilir oran yaklaşık 500-750 ppm’dir.